بازار نفت مقاوم‌تر از گذشته/ جهش قیمت نفت در ۲۰۲۶ انتظار نمی‌رو ۱۴۰۴/۱۰/۰۸

مرتضی بهروزی‌فر در آستانه ورود به سال ۲۰۲۶ میلادی، با تحلیل شرایط بازار جهانی نفت، اظهار کرد: در سال‌های اخیر شاهد آن بوده‌ایم که یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت جهان یعنی روسیه درگیر جنگ و تحریم‌های گسترده بوده، اما برخلاف انتظار، قیمت نفت تنها در مقاطع محدودی افزایش یافت و در مجموع در سطوح پایین‌تری نسبت به شوک‌های گذشته قرار گرفت. این تجربه نشان می‌دهد که بازار نفت امروز انعطاف‌پذیرتر از گذشته عمل می‌کند.

وی با اشاره به چشم‌انداز سال آینده افزود: با توجه به آنچه در سال جاری تجربه شد، بعید می‌دانم در سال ۲۰۲۶ افزایش قابل‌توجهی در قیمت نفت رخ دهد، مگر اینکه تحول خاصی در سطح جهانی چه از منظر ژئوپلیتیکی و چه از منظر رشد اقتصادی کشورهای بزرگ مصرف‌کننده اتفاق بیفتد.

قیمت‌های فعلی؛ همچنان اقتصادی برای تولیدکنندگان

عضو هیئت علمی مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی درباره اقتصادی بودن قیمت‌های فعلی برای تولیدکنندگان گفت: وقتی می‌بینیم تولید ادامه دارد، به این معناست که این سطح قیمت‌ها برای تولیدکنندگان اقتصادی است. اگر قیمت نفت پایین‌تر از هزینه‌های تولید قرار می‌گرفت، طبیعتاً ادامه تولید برای بسیاری از کشورها منطقی نبود. تجربه سال‌های گذشته ازجمله فشارهای حداکثری دوره ترامپ، نشان داد کشورهای تولیدکننده به‌ویژه در خلیج فارس تلاش می‌کنند ضمن حفظ روابط سیاسی و امنیتی، از ایجاد شوک در بازار جهانی نفت خودداری کنند.

بهروزی‌فر با اشاره به نقش اوپک‌پلاس در سال‌های آینده تصریح کرد: عملکرد اوپک‌پلاس در مدیریت بازار نفت در سال ۲۰۲۶ نیز ادامه خواهد داشت، اما نباید فراموش کرد که بازیگران اصلی این ائتلاف دغدغه‌هایی فراتر از بازار نفت دارند. روابط این کشورها با آمریکا، چه بخواهیم چه نخواهیم، بر تصمیم‌های آنها اثرگذار است و به نظر نمی‌رسد تمایل جدی برای ایجاد تنش قیمتی در بازار وجود داشته باشد.

وی در ادامه به رشد تولید نفت آمریکا اشاره کرد و گفت: آمریکا طی یک دهه گذشته از یک واردکننده بزرگ نفت به کشوری تبدیل شده که در عمل نیاز چندانی به بازار جهانی ندارد و حتی می‌توان آن را یک صادرکننده خالص دانست. این تحول تأثیر عمیقی بر معادلات انرژی جهان گذاشته و سبب شده امنیت انرژی آمریکا دیگر به‌طور مستقیم به خلیج فارس و خاورمیانه گره نخورده باشد. به همین دلیل، رفتار و سیاست‌های آمریکا در قبال کشورهای منطقه نسبت به ۱۵ سال پیش به‌شدت تغییر کرده است.

کاهش سرمایه‌گذاری بالادستی؛ تهدیدی برای امنیت انرژی

عضو هیئت علمی مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی با هشدار درباره سرمایه‌گذاری در بالادست صنعت نفت بیان کرد: کاهش یا تردید در سرمایه‌گذاری در بخش بالادستی نفت و گاز، اگرچه ممکن است در کوتاه‌مدت اثر محسوسی نداشته باشد،در بلندمدت می‌تواند امنیت انرژی جهان را با چالش مواجه کند. تداوم این روند ممکن است تعادل عرضه و تقاضا را به هم بزند و در نهایت به افزایش شدید قیمت‌ها منجر شود.

بهروزی‌فر درباره نگاه شرکت‌های بزرگ نفتی به آینده سرمایه‌گذاری در نفت و گاز اظهار کرد: آنها می‌دانند که در افق پنج تا ۱۰ سال آینده، نفت همچنان بخش جدایی‌ناپذیر سبد انرژی جهان خواهد بود و نمی‌توان تصور کرد که در ۱۰ یا ۱۵ سال آینده نفت به‌طور کامل از معادلات انرژی حذف شود. هرچند انرژی‌های تجدیدپذیر در حال رشد هستند، اما جایگاه نفت و گاز در اقتصاد جهانی غیرقابل انکار است.

وی با تأکید بر اینکه بازار نفت در سال آینده با ریسک کمبود عرضه مواجه نخواهد بود، افزود: این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که یکی از کشورهای بزرگ تولید کننده و عرضه کننده دچار مشکل اساسی و ژئوپلیتیکی شود، اما اگر اتفاقی نیفتد، سال آینده شاید مشکل تقاضا وجود داشته باشد، اما مشکل عرضه نخواهیم داشت.

اهمیت امنیت مسیرهای انتقال انرژی

عضو هیئت علمی مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی با اشاره به اهمیت امنیت مسیرهای انتقال انرژی گفت: این موضوع غیرقابل انکار است و هرگونه تردیدی در مورد آبراه‌ها واکنش جهانی را به دنبال خواهد داشت. برای مثال چین برای تأمین نفت خود همچنان به مسیر تنگه هرمز وابسته است و این وابستگی، نقش جایگاه امنیت مسیرهای انرژی را در معادلات ژئوپلیتیکی پررنگ نگه می‌دارد.

بهروزی‌فر در پاسخ به این پرسش که مهم‌ترین چالش بازار جهانی نفت در سال ۲۰۲۶ چه خواهد بود، اظهار کرد: چالش اصلی حفظ تعادل میان عرضه و تقاضا در شرایطی است که قیمت‌ها چندان جذاب نیستند. این موضوع فشار زیادی بر کشورهای تولیدکننده وارد می‌کند و حتی برای حفظ سهم بازار، برخی کشورها ممکن است به افزایش تولید روی بیاورند.

وی گفت: درمجموع، برای سال ۲۰۲۶ انتظار ندارم قیمت نفت به‌طور معناداری بالاتر از سطوح فعلی برود، مگر اینکه یک اتفاق غیرمنتظره یا رشد اقتصادی قوی در اقتصادهای بزرگ جهان رخ دهد. بازار نفت نشان داده که در شرایط فعلی بیش از گذشته توان مدیریت شوک‌ها را دارد.